ประวัติโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย
1. ข้อมูลพื้นฐานโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย
1.1 ข้อมูลทั่วไป
ชื่อโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย เลขที่ 42 ถนนปิยะมหาราชาลัย ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม รหัสไปรษณีย์ 48000 สังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 22 โทรศัพท์ 042 511188 โทรสาร 042 534555 website http://www.piya.ac.th เนื้อที่ 112 ไร่ 1 งาน
70 ตารางวา
1.2 ประวัติโรงเรียนโดยย่อ
โรงเรียนปิยะมหาราชาลัย ตั้งอยู่ ณ เลขที่ 42 ถ.ปิยะมหาราชาลัย ต.ในเมือง อ.เมือง จังหวัดนครพนม รหัสไปรษณีย์ 48000 โทรศัพท์ 042-511188 โทรสาร 042-534555
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 22 เปิดสอนตั้ง
แต่ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 1 ถึงระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6 ตั้งขึ้นเมื่อปีพ.ศ. 2452 ที่วัดศรีคูณเมือง(วัดศรีประดิษฐารามในปัจจุบัน) มีนายทอง อนงค์ไทย เป็นครูใหญ่คนแรก หลังจากนั้นโรงเรียน ได้ย้ายไปหลายแห่ง พอสรุปได้ดังนี้
พ.ศ. 2452 ตั้งโรงเรียนที่วัดศรีคูณเมือง นายทอง อนงค์ไชย เป็นครูใหญ่คนแรก
พ.ศ. 2455 ได้รับเงินงบประมาณให้สร้างโรงเรียนถาวรที่ข้างวัดโอกาสศรีบัวบาน ตลาดสดในอดีต) พระยาดุลยเดชสยามเมศวรภักดี เทศาภิบาลมณฑลอุดร เป็นผู้มอบให้เป็นโรงเรียนประจำจังหวัด พร้อมกับได้ขอพระบรมราชานุญาตใช้ชื่อโรงเรียนว่า “ปิยะมหาราชาลัย” ต่อมาพระยาตรังภูษาภิบาล สมุหเทศาภิบาล มณฑลอุดร ให้ความเห็นชอบย้ายโรงเรียนจากข้างวัดโอกาสศรีบัวบาน ไปใช้ศาลากลางหลังเก่า (โรงเรียนสุนทรวิจิตร ในปัจจุบัน) เป็นสถานที่ตั้งของโรงเรียนใหม่ และยังใช้ชื่อ โรงเรียนประจำจังหวัดนครพนมว่า “ปิยะมหาราชาลัย” ดังที่เคยใช้มา
พ.ศ. 2473 ได้ย้ายโรงเรียนมายังสถานที่ปัจจุบัน (ด้านสนามฟุตบอล) ใช้ชื่อว่า โรงเรียน
“ปิยะมหาราชาลัย” มีนายเชวง ศิริรัตน์ เป็นอาจารย์ใหญ่คนแรก
พ.ศ. 2485 ได้เกิดกรณีพิพาทอินโดจีน อาคารเรียนถูกระเบิดชำรุดเสียหายจนใช้การไม่ได้ทางราชการจึงได้อนุมัติเงินงบประมาณสร้างอาคารเรียนหลังใหม่ขึ้นทางทิศใต้ (ปัจจุบันรื้อถอนแล้ว)
พ.ศ. 2511 ได้มีการรวมโรงเรียนสตรีนครพนม และโรงเรียนช่างสตรีนครพนม เข้ากับ
โรงเรียนปิยะมหาราชาลัย และ ใช้ชื่อว่า “โรงเรียนปิยะมหาราชาลัย” เปิดสอนแบบ สหศึกษา มีนายไพโรจน์ ไชยแสง เป็นอาจารย์ใหญ่
พ.ศ. 2512 เข้าโครงการโรงเรียนแบบประสม ใช้หลักสูตรประโยคมัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนมัธยมแบบประสม พุทธศักราช 2510
พ.ศ. 2518 นายแสงทอง กมลรัตน์ ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการคนแรก
พ.ศ. 2532 ได้ก่อสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว “สมเด็จพระปิยมหาราช” เพื่อเป็นอนุสรณ์เนื่องในโอกาสที่โรงเรียนที่ก่อตั้งครบ 80 ปี มีนายวิรัช บำรุงสวัสดิ์ เป็นผู้อำนวยการ
พ.ศ. 2537 ได้รับเลือกจากกระทรวงศึกษาธิการเป็นสถานศึกษาที่ได้รับรางวัลพระราชทาน ระดับมัธยมศึกษาขนาดใหญ่ ประจำปีการศึกษา 2536 มีนายสมปรารถณ์
มณีพรรณ เป็นผู้อำนวยการ
พ.ศ. 2547 เข้าร่วมโครงการระบบดีโรงเรียนมีคุณภาพ (Healthy Systems, Healthy School) ของสถาบันวิจัยพัฒนาการเรียนรู้
พ.ศ. 2551 ได้รับรางวัลชมเชย อันดับ 1 โรงเรียนพระราชทาน ประเภทโรงเรียนมัธยมขนาดใหญ่ ประจำปีการศึกษา 2551
พ.ศ. 2552 ได้รับการคัดเลือกเข้าร่วมโครงการโรงเรียนมาตรฐานสากล
(World-class standard school)
พ.ศ. 2552 ได้รับเลือกให้เป็นโรงเรียน Sister school ตามโครงการ Spirit of Asean
พ.ศ. 2553 ได้รับเลือกจากกระทรวงศึกษาธิการเป็นสถานศึกษาดีเด่นรางวัลพระราชทาน
ประเภทโรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดใหญ่ประจำปีการศึกษา 2553
พ.ศ. 2554 ผ่านการประเมิน การประกันคุณภาพภายนอกจาก สมศ. รอบ 3
พ.ศ. 2558 ได้รับรางวัล โรงเรียนมาตรฐานสากล (World-class standard school) ตามเกณฑ์
รางวัลคุณภาพแห่งสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พ.ศ. 2559 รางวัลเหรียญทอง ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระดับประเทศ
ปัจจุบัน นายศิริชัย ไตรยราช ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย
สัญลักษณ์ประจำโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย
ลักษณะเป็นรูปมหามงกุฎ ครอบหมายเลข ๕ และอักษร ป.ย.
ความหมาย
มงกุฎ เครื่องสวมพระเศียร องค์กษัตริย์ ประจงจัด ไว้แทน พระทรงศรี
อยู่สูงสุด เพื่อเทิด บุญบารมี ชุบชีวี เด็กไทย ได้พากเพียร
เลขห้า แทนจักรีวงศ์ องค์ที่ห้า พระปิยะ มหาราชา องค์เหนือเศียร
พระราชทานนามไว้ ให้โรงเรียน เจิดจำเนียร เนานาน ทุกกาลเอย
สีประจำโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย
“สีชมพู-ฟ้า”
สีฟ้าเปรียบความกว้างใหญ่สุดไพศาล แห่งท้องฟ้าเหลือประมาณกำหนดหมาย
ประดุจดั่งความรู้ที่มีมากมาย ต้องขวนขวายหมั่นศึกษาวิชาการ
สีชมพูเปรียบดวงใจให้ความรัก ความสามัคคีพร้อมพรักสมัครสมาน
และแทนองค์ทรงพระนามตามรัชกาล พระราชทานนามโรงเรียนให้เพียรเอย
ปรัชญาโรงเรียนปิยะมหาราชาลัย
สุ ตั้งฟังอ่านพร้อม พากเพียร
จิ นตนาการคิดเร่งเรียน รอบรู้
ปุ จฉาถามเรื่องเวียน วนจิต ตนนา
ลิ ขิตบันทึกสู่ ปราชญ์แท้ทุกนาม